Sindirimi kolaylaştırmak amacıyla kum vermenin uzun bir tarihi olmasına rağmen günümüzde soru ve sorun haline gelmiştir. Bu konu yalnızca kuş sahiplerinin ortak bir sorusu değil, aynı zamanda bir uyuşmazlık kaynağıdır. Kumun ne olduğunu ve onun kullanımından doğabilecek olası problemleri bilmek, kuşlarımıza verip vermememiz sonucunu anlamamızda yardımcı olacaktır. Burada toplanan ve özetlenen bilgilerin çoğu evcil hayvanlarda kullanılan tıbbi ilaçların prensipleri ve uygulamalarıyla ilgili bir kitaptan alınmıştır.
Kumun Amacı
Kuşlar tarafından yenilen kabuklu tohumların tümüyle sindirimine yardımcı olması için kullanılır. Kuşların sindirim sistemindeki enzimler, tohumların iç kısmını sindirmekte çok iyi görev yaparlar ancak onların lifli kabuklarında zorlukla karşılaşırlar. Tohum yutulmadan önce kabuğu gagayla çıkarılmamışsa (mesela ayçiçeği tohumları gibi bazı tohumların dış çevresindeki lifli kabuğu) çıkarmaya yardım ederek, enzimlerin değerli olan iç kısımlara ulaşmasını sağlarlar. Kuşlar tarafından kumun kullanımı için herhangi bir amaç maksat varsa henüz bilinmemektedir.
Kum Tipleri
Kumu tartışmadan önce gerçekte çözülebilen ve çözülemeyen iki tip kum olduğunu bilmek önemlidir.
Çözülebilen kum tipleri organiktir, mürekkep balığı kabuğu, istiridye kabuğu, kireçtaşı ve alçıtaşını (kalsiyum karbonat) kapsar. Kuşun sindirim sisteminden geçtiğinde asitler ile eritilir, bu yüzden, sindirim sisteminde biriktikmesi halinde az da olsa tehlike yaratabilir veya birikerek engel oluşturabilir. Bu kum tipi, tohumların sindirimine az oranda yardımcı olur. Gene de kalsiyum ve diğer mineral kaynağı olarak yararlıdır. Bundan başka, kirlenmiş suların bulunduğu alanlardan gelen çözülebilen kumların ağır metal zehirlenmesine yol açtığı da bildirilmiştir.
Çözülmeyen kum, burada tartışılan tiptir, silikatlar ve kumtaşları gibi küçük taşlardan oluşur ve soyulmamış tohumları sindirmekte kullanılır. Güvercinler ve kumrular gibi tohumları bütün olarak yutan kuşlar kuma ihtiyaç duyarlar. Çözülmeyen kumlar, sindirilemez ve atılana kadar vücutta kalırlar.
Hangi Kuşlar İhtiyaç Duyarlar
Kumun amacının, bütün haldeki tohumların dış kabuklarını çıkarılması olduğu düşünüldüğünde, bu tür tohumları tüketen tek kuşlar olarak görülen güvercinlerin ve kumruların diyetinde kuma ihtiyaç duyulacağı düşünülebilir. Doğadaki kuşların diyeti ile evcil kuşların diyetleri farklıdır. Vahşi kuşlar uygun olan herşeyi yemelidir ve tohumların çoğu çok sert kabuğa sahip olabilir ve soyulmaları için de kum gereklidir.
Kum, normalde, sağlıklı papağanlar veya kanaryalar, ispinozlar, sığırcıklar, minolar gibi tüneyen ötücü kuşlarda gerekli değildir. Ancak bazı çalışmalar, tüneyen ötücü kuşların çözülebilen kumu yemesinin davranışsal ve beslenmeyle ilgili bir ihtiyaç olduğunu da göstermiştir. Bu kuşlar, yedikleri tohumlardan lifli gövdeleri çıkardıklarından, sindirimle ilgili enzimlerin, tohumun üzerinde oynayacağı rolü engelleyen hiçbir durum kalmamaktadır. Aslında papağanların bazı türlerinde, tohumların kabuğunu çıkarmasına yardım etmek için üst gagalarının iç kısmında çıkıntılar vardır. Tohum, bu çıkıntılara tutturulur, alt gaga ile gövde çatlatılarak içi çıkarılır. Formüle edilmiş, ufak kabuklu tohumlarla beslenen kuşlar için kum gerekmeyecektir. Yiyeceklerin sindirimi için, bir kuşun, kolay sindirilebilir gıdalarla (meyveler ve sebzeleri kapsayan) dengeli beslenmesi daha uygun olacaktır.
Bahsedilen kitapta, 15-20 yıllık bir dönemde, kum verilmeyen sağlıklı kuşların sindirimlerinde sorun işaretleri görülmediği belirtilmiştir.
Diğer taraftan, pankreas veya fiziksel sindirim problemleri olan kuşlarda kumların yararlı olduğuna inanılır. Gene de böyle olaylarda bir hekime danışılmalıdır.
Kumla İlgili Potansiyel Problemler
Sindirim sisteminin tahrişine veya birikim nedeniyle kursak, ön mide veya midede tıkanmaya neden olabilir.
Doğrudan ve istediği kadar kum erişimine izin verilen bazı kuşlar fazla tüketebilir, kursaklarını doldurabilir ve odacıklarını doldurarak sıkışmaya neden olabilirler. Yetersiz bir diyetle beslenen evcil kuşlar aynı zamanda, beslenme ihtiyaçlarını gidermek için de bir seferde çok fazla kum yiyebilir. Kitaba göre "Bu problem, genellikle Kuzey Amerika'da görülmekte olup tüm evcil kuşlara sıklıkla verilmekte olan Avustralya'da ise çok enderdir. Bu olayın bölgesel olarak değişim göstermesinin nedeni bilinmemektedir. Zorunlu olarak kum tüketmesi gereken kuşlar; karaciğer hastalığı, pankreas iltihabı, böbrek bozukluğu ve genel kötü beslenme yönünden değerlendirilmelidir.
Satın alınan herhangi bir kum karışımının içeriğini odun kömürünün varlığı için kontrol etmek de çok önemlidir. Odun kömürü, A, B2 ve K vitaminlerinin eksikliğine yol açabilir.
Akla gelen uygun beslenme diyetleriyle, formüle edilmiş tohumlarla beslenen kuşlarda sindirilebilirlik artırılabileceğinden, hazımsızlık probleminden daha çok bu aşırı yemenin önlenmesi amacıyla kum verilmesi muhtemelen gereksizdir. Kaynak kitapta "Kümes hayvanlarında yapılan çalışmalar, kum yemenin sindirilebilirliği %10 kadar artırdığını gösterir ama benzer çalışmalar evcil kuşlarda yapılmamıştır” denilmektedir.
Kum Verilecekse
Kum, dışkılardan kirlenebileceği için kafes zeminine yerleştirilmemelidir. Ve bir kum tabağı, kolayca tüketime neden olacağından her zaman bulundurulmamalıdır. Eğer kum verilen bir kuşun çok fazla tükettiği görülürse bir hekim tarafından kontrol edilmelidir. Eğer bir kuş bakıcısı, kumun verilmesi gerektiğini hissederse gene aynı kitapta serbestçe verilmemesi ancak uyuşma sağlamak amacıyla, cockatiel boyut kuşlarda 3-4 gram, Avustralya papağanı boyutundaki kuşlar için 1 2 çay kaşığı olarak yilda 2 kez verilebileceği önerilmektedir.
Kayıtlar
0 yorum:
Yorum Gönder